Het Afákaschrift

Op het Kinderboekenfestival is al enige jaren een stand met de naam 'Geheimschrift'. In deze stand leren de kinderen dat het alfabet door mensen is bedacht en dat er meerdere manieren zijn om een alfabet te schrijven. Met de bedoeling dat ook zij hun creativiteit gaan uiten door een eigen alfabet/geheimschrift te maken. Zo wordt er in de stand gebruik gemaakt van de morsecode, het alfabet van Utopia, het cijferschrift en als voorbeelden zien de kinderen gebarentaal en ze voelen brailleschrift. Heel belangrijk voor de waardigheid en het zelfbeeld van Surinaamse kinderen is het dat er ook een Surinamer is geweest die bij zijn spreektaal een schrijftaal (alfabet) bedacht. Dat is Afáka, een Aukaner, uit het Boven-Tapanahony gebied die in 1908 droomde dat hij opdracht kreeg een schrijftaal te maken bij het Aukaans. Hij bedacht 56 tekens, maar vertelde er eerst niemand over. Toen in 1910 de komeet van Hailey aan de hemel verscheen, zag hij dat als het teken dat hij zijn zelfbedachte schrijftaal moest laten zien aan zijn mensen. Velen waren enthousiast. Afáka schreef brieven in zijn schrijftaal aan het gouvernement en aan de paters in de stad. Dat laatste vond de granman een gevaar voor de cultuur van de Aukaners, waardoor hij het Afákaschrift afkeurde. Toch zijn door de jaren heen mensen dit schrift, dat nu AFÁKA wordt genoemd, blijven gebruiken en ook kunstenaars gebruiken de tekens in hun kunstwerken. En op het Kinderboekenfestival vinden kinderen uit wat in het Aukaans of Saramakaans geschreven staat. ELS JAP A JOE Literatuur voor wie meer wil weten over het Afákaschrift: Cornelis Dubelaar en André Pakosie: 'Het Afákaschrift van de Tapanahony-rivier in Suriname', Utrecht: BSS 21, 1998 en: André R.M. Pakosie: 'Het Afákaschrift, op zoek naar het antwoord op de vraag waarom dit schrift in 1918 niet verder verspreid mocht worden'. In: 'Siboga, tijdschrift over de marronsamenlevingen'. Orgaan van het Marron instituut Sabanapeti, 2006, nr. 2